امیرعباس رکنی
دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری.
چکیده
رسانه‌ها، ابزار‌ها و ساختار‌های ارتباطی از زمان شکل‌گیری ابتدایی خود همواره یکی از ارکان اساسی تمدن بشری بوده‌اند. در مسیر توسعه و تحول پرشتاب تمدن‌های مطرح بشری، رسانه و ارتباطات خصوصاً بعد از انقلاب صنعتی نقش کلیدی در ظهور و بروز دگرگونی‌های اجتماعی داشته‌اند. با پیشرفت فناوری‌های عرصة ارتباطات و رسانه، امروزه شاهد ظهور نسل جدیدی از رسانه‌ها هستیم که با فراهم کردن بستر‌های مختلف، به هر کاربر میز خطابه‌ای برای عرضة تفکرات و نظرات شخصی در سطح وسیعی داده است. در این میان، عده‌ای از افراد که با عنوان سلبریتی شناخته می‌شوند، فعالیت بیشتری در شبکه‌های اجتماعی دارند. مخاطبین این افراد عموماً نسل جوان جامعه را تشکیل می‌دهند که وظیفة اصلی اعتلا و توسعة تمدن نوین اسلامی را بر عهده دارند. با توجه به اینکه سلبریتی‌ها سطح تأثیرگذاری عمیقی بر روی افکار و رفتار مخاطبان خود دارند و به‌نوعی به مرجع‌های اجتماعی تبدیل شده‌اند، رفتار‌ها و گفتار‌های آنها در عرصه‌های مهمی نظیر اخلاق و فرهنگ عمومی جامعه در شکل‌گیری الگوی‌های رفتاری نسل جوان بسیار مؤثر است. ازآنجاکه این عرصه‌ها از مهم‌ترین عناصر سازندة تمدن نوین اسلامی است، لذا سلبریتی‌ها در این خصوص دارای مسئولیت اخلاقی سنگینی هستند. پژوهش حاضر در مقام تبیین این مسئولیت، با استفاده از روش تحقیق کتابخانه‌ای و ارائه و تدوین توصیفی و تحلیلی، در مقام پاسخگویی به این پرسش که «سلبریتی‌ها در اعتلا و انحطاط تمدن نوین اسلامی چه تأثیری دارند»، به این نتیجه رسید که شهرت سلبریتی‌ها به‌عنوان ابزار اصلی اثرگذاری ایشان نیازمند مدیریت کارکردی است و چنانچه نادیده انگاشته شود یا به‌شکل صحیح مدیریت نشود، می‌تواند به‌عنوان یک تهدید مؤثر زمینة انحطاط تمدن نوین اسلامی را فراهم کند؛ اما یک مدیریت صحیح و هوشمندانه، شهرت سلبریتی‌ها را وسیلة اعتلای تمدن نوین اسلامی قرار می‌دهد.
کلیدواژگان: تمدن، تمدن نوین اسلامی، سلبریتی، مسئولیت اخلاقی، شبکه‌های اجتماعی.
- انصاری، باقر. 1395. حقوق رسانه. چ7. تهران. سمت.
- بیرو، آلن. 1370. فرهنگ علوم اجتماعی. مترجم: باقر ساروخانی. چ2. تهران: کیهان.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر. 1378. مبسوط در ترمینولوژی حقوق. جلد دوم. تهران: کتابخانه؛ گنج دانش.
- چاوش باشی، فرزانه. 1392. «سرمایة اجتماعی در مقایسه با سایر سرمایه‌ها». مجموعه مقالات سرمایة اجتماعی. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام. گروه پژوهشی و فرهنگی.
- حبیبی، سلیمان و رضا اکبری. 1393. «تبیین فلسفی مسئولیت اخلاقی از دیدگاه محمدحسین طباطبایی». پژوهش‌های فلسفی کلامی. دوره16. ش2. پیاپی62. اسفند. ص30-7.
- دهخدا، علی‌اکبر. 1373. لغت‌نامة دهخدا. ج4. تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
- روستایی صدرآبادی، حمید و دیگران. 1396. «تأثیر اصل صحت بر امنیت روانی فرد و جامعه». حکومت اسلامی. سال22. ش1. پیاپی83. بهار. ص161-139.
- شاه‌قاسمی، احسان. 1398. سلبریتی‌های مجازی. پژوهشگاه مرکز ملی فضای مجازی ـ گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی. گزارش شمارة 2.
- فرهمندپور، فهیمه و مرضیه معماری. 1390. «جایگاه عقل در مسئولیت اخلاقی زنان با تکیه به منابع روایی». فصلنامة زن در فرهنگ و هنر. دورة 3، ش1. پاییز. ص115-133.
- مصباح یزدی، محمدتقی. 1392. «سبک زندگی اسلامی؛ ضرورت‌ها و کاستی‌ها». معرفت. ش185. اردیبهشت. ص12-5.
- معین، محمد. 1383. فرهنگ فارسی. ج1. تهران: امیرکبیر.
- مقام معظم رهبری. 1397. بیانیة گام دوم انقلاب اسلامی. تهران: انتشارات انقلاب اسلامی.
- ــــــــــ . 23/07/1391. بیانات در دیدار جوانان استان خراسان شمالی.
- ــــــــــ . 31/02/1393. بیانات در دانشگاه افسرى و تربیت پاسداری امام حسین.
- ــــــــــ . 8/10/1394. بیانات در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامى.
- مهدوی کنی، محمدسعید. 1386. «مفهوم سبک زندگی و گسترة آن در علوم اجتماعی». فصلنامة تحقیقات فرهنگی. دوره 1. ش1. اردیبهشت. ص230-199.
- موسوی خمینی، سیدروح‌الله، 1389. صحیفة امام. چ5. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار
امام خمینی.
- Choi, Chong Ju and Ron Berger. 2010. “Ethics of Celebrities and Their Increasing Influence In 21St Century Society”. Journal of business ethics. 91. 3.
- Inglis, Fred. 2010. A Short History of Celebrity. Princeton University Press.
- McCracken, Grant. 1989. “who is the Celebrity Endorser? Cultural Foundations of the Endorsement Process”. Journal of Consumer Research. Volume 16, Issue 3.
- Oxford advanced learners dictionary. 2010. new York. Oxford university press. Eight edition.