بیشتر مفاهیم مطرح شده در حوزه علوم انسانی اسلامی در قامت نظریه نیستند

به گزارش روابط عمومی مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا با بیان اینکه دیدگاه ها ضعیف تر از آن هستند که بتوانند مانند نظریه به رفع مسائل موجود کمک کنند، گفت: بیشتر مفاهیم مطرح شده در حوزه علوم  انسانی اسلامی در واقع نظریه نیستند و در آن قامت نبوده اند. در واقع بیشتر دیدگاه بوده اند تا نظریه.

حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا مدیر قطب فلسفه دین و سردبیر فصلنامه ذهن، عملیاتی شدن تحول در علوم انسانی را توسط مراکز و سازمان های علمی امکانپذیر دانست و افزود: اجرا و دنبال کردن علوم انسانی اسلامی با رویکرد موثر از اسلام توسط سازمان های اجرایی نباید دنبال شود بلکه نهادهای علمی باید این موضوع را دنبال کنند. ما دارای مشکلات اجرایی در این موضوع هستیم ضمن اینکه از ابتدا هم کار را به خوبی آغاز نکردیم.

وی با اشاره به اینکه ما همچنان شناخت درستی از علوم انسانی اسلامی نداریم، افزود: به علت نداشتن شناخت کافی نتوانسته ایم با علوم انسانی رایج رقابت کنیم. کسانی که به دنبال مباحث علوم انسانی اسلامی هستند، علوم انسانی معاصر را جدی نگرفتند درحالیکه در گام اول باید علوم انسانی معاصر به درستی شناخته شده و مورد نقادی قرار بگیرد. در واقع مسیری که ما برای علوم انسانی اسلامی پیش بینی کرده ایم، درست و صحیح نیست زیرا در بحث تحول در علوم انسانی علوم از صفر آغاز نمی شوند به این معنا که جامعه شناسی اسلامی را نمی توان از نقطه صفر آغاز کرد.

قائمی نیا با تاکید بر اینکه برای ورود به حوزه علم باید علوم موجود مورد بررسی کافی قرار بگیرند، افزود: این سنت در کشور ما کمرنگ است و در دانشگاه ها هم از ترجمه و روش های فعلی استفاده می شود. در نتیجه شتابزدگی در حوزه علوم انسانی اسلامی دیده می شود. در چنین فضایی ضرورت تحول در علوم انسانی آینده خوبی نخواهد داشت. باید برای مدت زمان طولانی نقد دیدگاه های رایج در علوم انسانی غرب انجام بگیرد.

وی درباره عدم وجود گفت و گوهای مستمر سازنده میان موافقان و مخالفان تحول در علوم انسانی گفت: متاسفانه فضای علمی ما سیاست زده است و بیشتر گرایش های سیاسی بر آن تاثیر می گذارند زیرا نهادهای علمی از سیاست جدا نیستند. بنابراین در چنین شرایطی رویکردهای علمی شکل نمی گیرند. مخالفان به تحول در علوم معتقدند که اگر به آن نقد وارد کنیم اینطور وانمود می شود که جمهوری اسلامی را مورد نقد قرار داده ایم و این مساله بزرگترین ضربه را به علم می زند.

قائمی نیا ادامه داد: در سایر کشورها علم مستقل و از تهذب و سیاست زدگی به دور است. وقتی یک نفر در مقام استادی قرار می گیرد، دیگر جناح سیاسی آن فرد اهمیتی پیدا نمی کند و از زدن برچسب های سیاسی در محافل علمی جلوگیری می شود.

 سردبیر فصلنامه ذهن با بیان اینکه برای شناخته شدن در عرصه بین المللی باید ابتدا با تئوری های علمی آشنا باشیم، افزود: برای مطرح شدن در فضای بین المللی و پیشتازی در عرصه علمی باید راه حل برای رفع مسائل ارائه داده شود و مورد تایید جامعه علمی هم قرار بگیرد. اما اکنون در فضای علمی ما اینطور تصور می شود که صرف نگارش دو کتاب در حوزه علوم انسانی اسلامی باید در عرصه بین المللی معرفی شویم.

قائمی نیا اظهار کرد: بیشتر مفاهیم مطرح شده در حوزه علوم  انسانی اسلامی در واقع نظریه نیستند و در آن قامت نبوده اند. در واقع بیشتر دیدگاه بوده اند تا نظریه. اگرچه تعدادی نظریه به معنای واقعی هم در حوزه علوم انسانی اسلامی به تولید رسیدند که زیاد نبودند. دیدگاه ها ضعیف تر از آن هستند که بتوانند مانند نظریه به رفع مسائل موجود کمک کنند.

وی اضافه کرد: متاسفانه ما هنوز عالم به زمانه در زمینه علوم انسانی نیستیم و این مشکلی جدی است و تمایل ما را که می خواهیم رویکردهای اسلامی داشته باشیم را دچار مشکل می کند. در غرب رویکردهای متفاوتی در حوزه علوم وجود دارد و هر روز هم مسائل جدیدی مطرح می شود درحالیکه ما هنوز برای نقد جامعه شناسی به سراغ دورکیم می رویم اما جامعه شناسی امروز در حال بازسازی دائمی خود است و بسیار از دورکیم فاصله گرفته است.

قائمی نیا در پایان سخنانش گفت: ما در بخشی از عرصه های علمی از زمان فعلی عقب تر هستیم بنابراین باید تلاش زیادی صورت بگیرد و نهادهای اجرایی در دانشگاه و حوزه اقدامات لازم را برای تلاش علمی مضاعف به انجام برساند.

یادآور می شود هفتمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و ششمین دوره اعطای جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی 22 آبان ماه سالجاری درفرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود.