به گزارش روابط عمومی مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، کمیسیون تعلیم و تربیت اسلامی هفتمین کنگره بین‌المللی علوم انسانیِ اسلامی به همت مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و دانشگاه علامه‌طباطبائی در سه محور «نظریه‌پردازی در تعلیم و تربیت اسلامی»، «سیاست‌گذاری تربیتی متکی بر تعالیم اسلامی» و «اسناد بالادستی و دیدگاه‌های تربیتی» با حضور دکتر عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه، استادان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قم و جمعی از روسای دانشکده‌ها، اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه علامه‌طباطبائی در دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی این دانشگاه برگزار شد.
دکتر معتمدی در این نشست گفت: موضوع تعلیم و تربیت اسلامی یک موضوع جدید نیست بلکه قبل از انقلاب نیز به آن پرداخته شده است و کتاب‌های بسیاری در این مورد نوشته و مطالب مفصلی در این ارتباط گفته شده است.
وی ادامه داد: وقتی صحبت از تعلیم و تربیت اسلامی می‌کنیم و ابعاد آن را می‌خواهیم توضیح دهیم گاهی اوقات تحت تاثیر فرهنگ حاکم بر اندیشه خود که متاثر فرهنگ غربی است، قرار می‌گیریم. یعنی با حفظ مبانی اومانیستی، به تعلیم و تربیت اسلامی نگاه می‌کنیم. انگار نمی‌توانیم خود را از سیطره افکار ماتریالیستی و فمینیستی رها کنیم. گاهی در موضوع تعلیم و تربیت نگاه‌هایی داریم که در مبانی معرفتی اسلامی ریشه ندارد.
رئیس دانشگاه علامه‌طباطبائی با اشاره به مفاهیم سندیت، افزود: بر اساس نظر «اشنایدر مربی آلمانی»، مفاهیمی به نام مفاهیم سندیت وجود دارد. این‌ها مفاهیمی هستند که درستی و نادرستی آنها توسط بشر تجربه شده است. بنابراین باید این مفاهیم را به کودک منتقل کنیم.
وی بیان کرد: گاهی اوقات ما وقتی می‌خواهیم درباره مفاهیم تعلیم و تربیت اسلامی صحبت کنیم چون حوزه اندیشه‌ای و فضای هندسی ذهن ما تحت تاثیر دانش روز است که در غرب شکل گرفته، با چالش‌هایی مواجه می‌شویم.
دکتر معتمدی ادامه داد: نکته‌ای که در تعلیم و تربیت اسلامی باید به آن توجه کنیم این است که علم تحت تاثیر پیشرفت‌های ذاتی، تخصصی شدن و عدم اطلاع از دیگر حوزه‌های دانش، دچار جهت‌گیری‌هایی می‌شویم که سبب می‌شود ما غایات تعلیم و تربیت را فراموش می‌کنیم. ما یادمان می‌رود که یادگیری علوم در جهت انسان شدن است. وقتی به این غایت توجه نکنیم، حرکت ما ضد غرض می‌شود و رفتاری را در حوزه تعلیم و تربیت نشان می‌دهیم که باعث از بین رفتن اعتماد به نفس و عزت نفس افراد می‌شود.
وی با بیان اینکه یک وجه علوم انسانی دانش بشری امروز و وجه دیگر آن دانش علوم اسلامی است، افزود: علوم انسانی اسلامی موضوع دشواری است و اگر بخواهیم کتابی در این حوزه بنویسیم باید روایی صوری داشته باشیم و بر اساس مبانی اسلامی نوشته شود. به طور مثال فهم من از روان‌شناسی اسلامی این است که باید با مبانی انسان‌شناسی، هستی‌شناسی، مبانی معرفتی اسلامی آشنا شویم و آن مبانی را در نظریه اعمال کنیم تا نظریه ما متاثر از این مبانی شود که البته این مسئله سختی‌ها و دشواری‌های خود را دارد.
دکتر حسن ملکی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی و رئیس کمیسیون تعلیم و تربیت اسلامی هفتمین کنگره بین‌المللی علوم انسانیِ اسلامی نیز در این نشست گفت: از ابتدای انقلاب مطالبه‌ای برای تحول در علوم انسانی مطرح شد و به دنبال تحول در علوم تربیتی پیگیری شد. این یک مطالبه عمومی در بین جامعه نخبگان، دانشگاهیان، مراکز علمی و دانشجویان بود.
وی گفت: در پاسخ به مطالبه تحول در علوم انسانی و علوم تربیتی، سه رویکرد شکل گرفت. آن سه رویکردی که در پاسخ به مطالبه به وجود آمد، یکی این بود که علوم انسانی موجود در غرب که تولید شده و در دانشگاه‌های گوناگون تدریس می‌شود درست است و باید به همان علوم انسانی توجه کرد. رویکرد دیگر این بود که علوم انسانی غربی باید به طور کامل کنار گذاشته شود و ما باید علوم انسانی مبتنی بر فلسفه خودمان ایجاد کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی ادامه داد: بین این افراط و تفریط رویکرد سومی به تدریج پیش آمد. رویکرد سوم این بود که ما علوم انسانی متولد شده در غرب را به عنوان یک واقعیت بپذیریم ولی با اضافه کردن برخی دلالت‌های دینی، آن را اسلامی کنیم. در این شکل سوم که پدید آمد ما باید در مواجهه با علوم انسانی بر پایه فلسفه تربیتی اسلامی خود دست به تأسیس بزنیم اما آنچه در علوم غربی تولید شده و عقل تایید می‌کند را نیز بپذیریم.
دکتر ملکی با اشاره به اینکه کمیسیون تعلیم و تربیت اسلامی شاخه‌ای از هفتمین کنگره بین‌المللی علوم انسانیِ اسلامی است که به همت دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار شد، گفت: این کنگره با توجه به رویکرد و تفکر سوم پایه‌گذاری شده است. ما نباید به افراط و تفریط دچار شویم بلکه باید در یک مسیر معین منطقی و علمی حرکت کنیم تا کشور هم از علم محروم نشود و هم از راه درست منحرف نشود؛ یعنی هم صراط‌شناس و هم علم‌شناس باشیم.
در ادامه این جلسه مقالات منتخب ارائه و حاضران به بحث و تبادل نظر در رابطه با این مقالات پرداختند.
