محمدعلی رنجبر
دانش‌‌‌‌‌آموختۀ حوزۀ علمیۀ قم. دانشجوی دکتری علوم سیاسی مؤسسۀ امام خمینی ره. قم. ایران.
چکیده
هر نظم و تمدنی نیازمند یک کشور پیشران است. این پیشران نقش هدایت‌‌‌‌‌گری هوشمندانه، هدفمند، الهام‌‌‌‌‌بخش و تکیه‌‌‌‌‌گاه و نقطۀ ثقل سایر واحدهای سیاسی همراه و متحد را بازی می‌‌‌‌‌کند. همراهان و متحدانی که در سطح منطقه‌‌‌‌‌ای و جهانی کمک شایانی به برهم زدن نظم تمدنی سابق، جایگزینی نظم جدید و حفظ و گسترش و تکامل و تعالی آن ایفاء می‌‌‌‌‌کنند. طبعاً هرچه آن کشور پیشران از ساخت درونی قدرتمندتری بهره ببرد، نقش کلیدی خود را در هدایت‌‌‌‌‌گری، الهامبخشی و نقطۀ ثقل بودن بهتر و کامل‌‌‌‌‌تر ایفاء خواهد کرد و در تشکیل نظم نوین و تمدن نوین در ساحت منطقه‌‌‌‌‌ای، یا راهبرد میانی، و ساحت جهانی، یا راهبرد نهایی، موفق‌‌‌‌‌تر عمل خواهد کرد.
ازاین‌‌‌‌‌رو ابتدایی‌‌‌‌‌ترین راهبرد در تحقق تمدن و نظم نوین جهانی تحقق آن نظم در سطح ملی و تقویت ساخت درونی قدرت آن کشور در حوزه‌‌‌‌‌های مختلف نظامی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، علمی، فنّاوری و سایر حوزه‌‌‌‌‌های اجتماعی است.
طبیعتاً در این مسیر، تمدن رقیب موانع امنیتی و تهدیداتی در حوزۀ امنیت جانی، امنیت مالی و امنیت اخلاقی برای آن کشور پیشران به وجود خواهد آورد تا آن کشور نتواند به راهبرد ابتدایی خود، یعنی ساخت درونی قدرت و الهامبخشی برای سایرین، دست یابد. ازاین‌‌‌‌‌رو شایسته است که در مواجهه با چنین تهدیدهایی و بر اساس سنجه‌‌‌‌‌های اولویتی مندرج در فقه، راهکارهای اولویت‌‌‌‌‌بندی‌‌‌‌‌شده‌‌‌‌‌ای برای برون‌‌‌‌‌رفت از وضعیت بحرانی و تثبیت امنیت در حوزه‌‌‌‌‌های فوق‌‌‌‌‌الذکر طراحی شود؛ راهکارهایی متکی به تقویت ظرفیت‌‌‌‌‌ها و رفع موانع، برای تثبیت امنیت جانی، تثبیت امنیت مالی و تثبیت امنیت اخلاقی جهت دستیابی به ساخت درونی قدرت.
لذا مقالۀ حاضر با روش نقلی و اجتهادی و با مفروض قراردادن جمهوری اسلامی ایران، در جایگاه کشور پیشران تمدن نوین اسلامی، که مهد انقلاب اسلامی به شمار می‌‌‌‌‌رود، در صدد تبیین راهبرد ابتدایی و راهکارهای متناسب با آن است.
کلیدواژه‌ها: قرآن کریم، سنن اجتماعی، تمدن‌سازی، تمدن نوین اسلامی، انبیا، طاغوتیان.
- قرآن کریم.
- نهج البلاغه. شريف الرضي، محمدبن حسين. ترجمۀ محمد دشتى. قم: مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین. چاپ اول.
- آخوند خراسانی، ملاکاظم. 1409ق. کفاية الاصول. قم: مؤسسۀ آل‌‌‌‌‌البیت. چاپ اول.
- آقابخشی، علی، فرهنگ علوم سياسي، تهران: انتشارات چاپار، 1379، آخوند خراسانی، محمدکاظم.
- امام خمینی، سیدروح‌‌‌‌‌الله. ۱۳۷۹. تحریرالوسیله. جلد 1. قم: انتشارات دارالعلم.
- بجنوردي، محمدحسن. ۱۴۱۹ق. قواعد فقهيه. جلد چهارم. التحقيق مهدي مهريزي و محمدحسين درايي. قم: نشر الهادي. چاپ اول.
- بیات، عبدالرسول. 1386. فرهنگ واژه‌‌‌‌‌ها. قم: اندیشه و فرهنگ دینی. چاپ سوم.
- پورسعید، سیدمسعود. 1391. آموزش راهبرد: چالشها و پاسخ‌‌‌‌‌ها. ترجمۀ محمد تمنایی. ویرایشِ گابریل مارسلا. تهران: مرکز راهبردی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
- شاه‌‌‌‌‌آبادی، محمدعلی. 1380. شذرات العمارف. ستاد بزرگداشت مقام عرفان و شهادت. تهران.
- قوام، عبدالعلی. 1377. اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌‌‌‌‌الملل. تهران: سمت. چاپ پنجم.
- کالینز، جان ام. 1370. استراتژی بزرگ. ترجمۀ کورش بایندر. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌‌‌‌‌المللی.
- حکیم، سیدمحمدتقى. 1418ق. الأصول العامه. قم: المجمع العالمی لأهل‌‌‌‌‌البیت. چاپ دوم.
- خامنه‌‌‌‌‌ای، سیدعلی. 1/۱/۱۳۷۳. بیانات مقام معظم رهبرى در صحن «آستان قدس رضوى». https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=671.
- ــــــــــــــــ 9/12/1379. بیانات در دیدار با دانشجویان و اساتید دانشگاه امیرکبیر. https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3053.
- ــــــــــــــــ 4/9/1393. بیانات در جمع شرکت‌‌‌‌‌کنندگان کنگرۀ مقابله با تکفیری‌‌‌‌‌ها. https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=28249.
- ـــــــــــ 25/3/1395. بیانات در دیدار مسئولان نظام. https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=33371.
- ـــــــــــــــ. 28/6/1395. دیدار فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با رهبر انقلاب. https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=34389.
- ـــــــــــــــــ. 27/11/1395. بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی. https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=35690.
- ـــــــــــــــــ. 7/6/1397. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت. https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=40399.
- صدر، سیدمحمدباقر. 1417ق. بحوث فی علم‌‌‌‌‌الأصول. جلد 7. قم: مؤسسۀ دائرةالمعارف فقه اسلامى. چاپ سوم.
- فتحعلی، محمود. 1383. مبانی انديشۀ سياسی. قم: مرکز انتشارات موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمينی.
- لیپست، سپور. 1374. «مشروعيت و كارامدى». ترجمۀ رضا زبيب. فرهنگ توسعه. سال چهارم. شمارۀ 18. خرداد و تير.
- مظاهری، ابوذر. 1393. افق تمدنی آيندۀ انقلاب اسلامی. اصفهان: نشر آرما.
- مظفر، محمدرضا. بی تا. اصول فقه. جلد 2. قم: انتشارات اسماعیلیان. چاپ پنجم.
- مصوبات مجلس شورا. 15/6/1361. اساسنامۀ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. https://rc.majlis.ir/fa/law/show/90595.
- نائینی، محمدحسین. 1368. أجود التقریرات. جلد 2. قم: انتشارات مصطفوی.چاپ دوم.
- ــــــــــــــــــ. 1417ق. فوائد الأصول. جلد 1. قم: دفتر انتشارات اسلامى. چاپ ششم.
- نقى حیدرى، سیدعلى. 1412ق. اصول الاستنباط. قم: شوراى مدیریت حوزۀ علمیه قم. چاپ اول.
- نصر، سیدحسین. 1386. اسلام سنتی در دنیای متجدّد. ترجمۀ محمد صالحی. تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
- Merriam-Webster Dictionary. n.d. https://www.merriam-webster.com/ dictionary/ strategy.