به گزارش روابط عمومی مجمع عالی علوم انسانی اسلامی به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، کمیسیون علوم سیاسی هفتمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه ۲۴ و ۲۵ آبان ۱۴۰۲ با محوریت «دانش سیاسی اسلامی و الزامات حکمرانی» و با ریاست دکتر نجف لک زایی و دبیری دکتر رجبعلی اسفندیار در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و با ارائه ۹ مقاله برگزار شد.
در روز اول پس از سخنان دکتر نجف لک زایی رئیس کمیسیون علوم سیاسی و رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، اعضای شرکت کننده به ارائه مقالات خود پرداختند.
دکتر سید کاظم سیدباقری اولین مقاله این کمیسیون را با عنوان “نقش شکیبایی سیاسی درحکمرانی اخلاقی” ارائه داد. سیدباقری یکی از پیامدهای اصلی اعتدال و حکمت در سیاست را سعه صدر، شکیبایی و صبوری دانست و به ۳ کارکرد شیکبایی در حکمرانی از جمله پرورش عقلانیت، گسترش گفت‌وگو و افزایش همدلی با شهروندان و جذب اکثریت اشاره کرد.
سپس دکتر محسن مهاجرنیا به نقد آن پرداخت.
مقاله دوم از دکتر رضا عیسی نیا با عنوان «چالش‌های اساسی حکمرانی در جمهوری اسلامی ایران» بود که به طور خاص به چالش حکمرانی از ناحیه دولت می پرداخت. وی به چهار نوع آشفتگی در دولت از جمله آشفتگی معنایی، آشفتگی نوستالژیک، آشفتگی کارکردی و آشفتگی در زمانی و هم زمانی یعنی دو ساحتی و دو ساعتی اشاره کرد.
وی تاکید کرد در صورت خروج از آشفتگی‌های مذکور می‌توانیم به حل چالش حکمرانی دولت بپردازیم.
دکتر علیرضا زهیری نکاتی را در ارزیابی مقاله دکتر عیسی نیا بیان کرد.
مقاله سوم: “حکمرانی سیاسی داخلی از منظر قرآن کریم” با تاکید بر شاخص امنیت سیاسی توسط دکتر سید سجاد آل غفور بود. وی در این مقاله به تبیین امنیت سیاسی در قرآن در تحقق حکمرانی سیاسی مطلوب پرداخت. مدعای آل غفور این بود که در قرآن در موارد گوناگون با توصیف شاخص‌های مربوط به امنیت سیاسی پرداخته شده است و در مقاله به نمونه‌های تاریخی اشاره کرد.
آیات مستخرج از دو بخش افراد و گروه‌ها تشکیل می‌شود. با فهم ضرورت امنیت سیاسی برای جامعه اسلامی و تلاش برای شناسایی عناصر ایمنی بخش می‌توان به امنیت سیاسی ایمنی بخش در حکمرانی داخلی رسید. حجت الاسلام والمسلمین آقای دکتر عیسی زاده نکاتی را در خصوص این مقاله بیان کرد.
مقاله چهارم با عنوان: “عیارسنجی حکمرانی خوب در محک فلسفه سیاسی انقلاب اسلامی” توسط حجت الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا ارائه شد.
دکتر مهاجرنیا با پیش‌فرض وجود فلسفه سیاسی انقلاب اسلامی بصورت خاص در صدد برآمد حکمرانی خوب را که اصطلاحی وارداتی یا مهاجر است، در محک و آزمون فلسفه سیاسی انقلاب اسلامی، عیارسنجی کند و بدین‌وسیله میزان سازگاری و ناسازگاری را در سه عرصه: مبانی، شاخصه‌ها و کارکردها ارزیابی نماید.
وی نتیجه می‌گیرد لازم است براساس مولفه‌هایی چون: مبانی، شاخصه‌ها، کارکردها و روش‌ها، یک حکمرانی بومی را طراحی کنیم.
دکتر ایزدهی، نکات تکمیلی را در ارزیابی این مقاله بیان کرد.
دکتر محمدجواد رمضانی از دانشگاه امام صادق، با مقاله “بررسی نقش و راهبرد دولت ایران در فرایند تدوین حقوق بشر اسلامی” به بررسی نقش و راهبرد دولت ایران در فرایند تدوین حقوق بشر اسلامی پرداخت.
وی در این مقاله نقش ایران را در تدوین سند حقوق بشر اسلامی مورد بررسی قرار داد. حجت الاسلام والمسلمین روح الله شریعتی به ارزیابی و نقد این مقاله پرداخت و به موضوع ارتباط بحث با حکمرانی تاکید کرد.
دکتر شریف لک زایی مقاله ششم این کمیسیون را با عنوان «خوانش تجربه امام موسی صدر از منظر حکمرانی در جامعه چند فرهنگی لبنان» ارائه داد. پرسش اصلی این مقاله این بود که امام موسی صدر با چه نگاه و منظری در جامعه چند فرهنگی لبنان برای همزیستی کثرت‌ها دست به اقدام زد. توجیه نظری و اقدام عملی ایشان چه بود؟ با چه راهبردی به تحقق همزیستی کثرت آیین حرکت می‌کرد؟
مدعا این است که امام موسی صدر حکمرانی مبتنی بر ارتقای مادی و معنوی انسان را به عنوان راهبردی رسیدن به حکمرانی می‌داند و از آن به حکمرانی نرم هم تعبیر کرد.
دکتر رسول نوروزی به ارزیابی و نقد این مقاله پرداخت.
دکتر سید جواد میرخلیلی مقاله بعدی با عنوان «ظرفیت‌های فلسفه سیاسی اسلامی در شکل‌دهی حکمرانی مطلوب اسلامی» ارائه داد که به بحث «نسبت فلسفه سیاسی و حکمرانی» می‌پرداخت.
وی با تمرکز بر فلسفه سیاسی و خواجه نصیر در کتاب اخلاق ناصری محورهایی چون صداقت، محبت، عدالت و عقلانیت سیاسی را توضیح داد و معتقد بود در صورت معرفی درست و کاربست صحیح آن از سوی حکمرانان، می‌توان بر چالش‌های عرصه حکمرانی غلبه کرد و به تقویت و تداوم انقلاب اسلامی پرداخت. میرخلیلی به چالش‌های صداقت، محبت، عدالت و عقلانیت در حکمرانی نیز تاکید کرد.
دکتر مرتضی یوسفی راد نقدهایی به این مقاله داشت.
مقاله هشتم از خانم دکتر نجمه کیخا با عنوان “ارتباط حکمرانی و فلسفه سیاسی در آراء فارابی”، بود. وی به چگونگی ارتباط فلسفه سیاسی و حکمرانی در آراء فارابی پرداخت.
مدعای کیخا این بود از آنجا که فارابی تحقق مدینه فاضله را بدون تعاون و رضایت اجتماعی و بدون تقویت فضایل اجتماعی میسر نمی‌داند و بر قدرت‌یابی جامعه تاکید دارد و تشکیل جامعه قوی را بدون یک دولت قوی میسر نمی‌داند، گزینه مطلوب در فلسفه سیاسی اسلامی برای سنجش نسبت حکمرانی و فلسفه سیاسی محسوب می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین احمدرضا یزدانی مقدم به ارزیابی و نقد این مقاله پرداخت.
مقاله نهم با عنوان «حکمرانی حکمیانه، حکمرانی حق، عدالت و دانش محور» از دکتر مرتضی یوسفی راد آخرین مقاله این کمیسیون بود. سوال ایشان در این مقاله ویژگی‌های اساسی حکمرانی حکمیانه بود. وی معتقد به سه ویژگی بنیانی: حق، عدالت و دانش محور بودن به حکمرانی ماهیتی فلسفه سیاسی بود و آن را از دیگر حکمرانی‌ها متمایز می‌کند.
حجت الاسلام والمسلمین مهدی امیدی به نقد این مقاله پرداخت.
در مجموع مقالات ارایه شده سعی داشتند به ادبیات حکمرانی در جامعه کمک کنند. هر یک از مقالات به نحوی ناظر به یکی از مسائل حکمرانی بودند و امید است با برقراری زمینه ارتباط پژوهش با جامعه، گام‌های مؤثری در حل مسائل برداشته شود. علوم انسانی در کشور راه‌های نرفته بسیاری دارد که با همت پژوهشگران و اندیشمندان حوزه‌های مختلف، امید است به سرانجام برسد.
این جلسات با سخنانی از حجت الاسلام والمسلمین دکتر رضا غلامی رئیس شورای سیاست‌گذاری مجمع عالی علوم انسانی اسلامی به پایان رسید.
