به گزارش روابط عمومی مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، دکتر سید سعید زاهد زاهدانی، دانشیار جامعه شناسی و عضو پژوهشکدۀ تحول در علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه شیراز در ششمین نشست اساتید منتخب علوم انسانی اسلامی با موضوع جامعه شناسی اسلامی به ارائه مقاله خود با عنوان «نظریه پردازی آسیب های اجتماعی؛ ارائۀ یک پیشنهادنظری از موضع اسلامی» پرداخت.
زاهد زاهدانی با بیان اینکه در نظریه پردازی های علوم اجتماعی موجود هدف، مدیریت آسیب هاست نه حل آن ها، گفت: در نظریه پردازی اسلامی هدف حل آسیب های اجتماعی است نه فقط مدیریت آن.
وی با بیان اینکه عمل هر فرد و جامعه مبتنی بر اراده فردی و اراده جمعی شکل می‌گیرد، گفت: اراده فردی محصول سیاست‌گذاری خود فرد و اراده جمعی محصول سیاست‌گذاری اجتماعی است. از این رو اراده انسان معطوف به دریافت‌های او از جهان اطراف است و اراده جمعی بر اساس دریافت‌های به توافق جمع رسیده شکل می‌گیرد و دریافت‌ها در افراد بر اساس شناخت شکل می گیرند.
زاهدانی به منشأ آسیب‌های فردی اشاره کرد و گفت: انسان بر اساس اراده، اراده‌ها بر اساس باور، باورها بر اساس اداراکات و دریافت‌ها و اداراکات و دریافت‌ها مبتنی بر شناخت او از عالم خارج است.
وی با بیان اینکه شناخت با سه ابزار حس، عقل و قلب به دست می‌آید، اضافه کرد: خوب و بدهای حسي از قبل تعيين شده اند و با انسان‌ها به دنيا مي‌آيند. اولين وسيله‌ای كه به ما منطق را مي‌آموزد زبان است؛ تمام زبان‌های دنيا دارای نظم منطقی هستند. با توجه به اينكه زبان وسيله مشتركي بين افراد يك جامعه است، بنابراين درست و غلط‌های عقلی نيز در بين افراد جامعه مشترك هستند. قلب نیز به تصديق بد و خوب‌هاي حسي و درست و غلط‌های عقلي مبادرت مي‌ورزد.
استاد دانشگاه شیراز در ادامه خاطر نشان کرد: برای پرهیز از آسیب‌های فردی و اجتماعی بهترين راه، تربيت مطابق با آموزه های اسلامی است و بايد به ابزارهای شناخت ياد داد که مطابق با منطق اسلامی کار خود را انجام دهند.
زاهدانی گفت: در تربیت انسان های سالم بر اساس ارزش های اسلامی لازم است دریافت های آنان هماهنگ با منویات اسلامی تربیت شوند. از این رو می توانیم بگوئیم آسیب های فردی ناشی از ناهماهنگ بودن با منویات الهی است.
وی در ادامه گفت: بر اين اساس برای مبارزه با آسیب های فردی و اجتماعی باید افراد و جامعه هماهنگ با منویات اسلامی تربیت شوند و سلوک کنند. به عبارت دیگر می باید اراده های فردی و اجتماعی به سمت منویات اسلامی موضع گیری نمایند. بنابراین برای پرهیز از آسیب های فردی و اجتماعی بهترين راه مطابق با منطق اسلامی تربيت کردن ابزار شناخت و در نتیجه دریافت های فردی و اجتماعی است. در مورد فرد اگر اين تربيت از همان اوان کودکي در انسان جاي گيرد تا حد زیادی او را از افتادن در دام خطا مصون مي دارد. بايد به ابزار شناخت ياد داد که مطابق با منطق اسلامی کار خود را انجام دهند.
وی ابراز کرد: از سن هفت سالگي تا سن بلوغ، عقل مدیریت دریافت‌ها را به عهده می گیرد. در اين سنين است که شخص با استفاده از مدل جمع‌بندی و دسته‌بندی دیگران و با كمك مفاهيم و ساختارهاي زباني دسته‌بندی و جمع‌بندی‌های خود را تنظیم می کند. از سن بلوغ به بعد تا حوالي بيست و يک سالگی، سنين تنظيم دريافت‌های سه گانه ذکر شده، با قوه اختيار است. از سن بلوغ به بعد قوه اختيار در انسان رشد مي‌کند.
زاهداني تصریح کرد: در سنين چهارده تا بيست و يک سالگي بايد نهايت دقت در رسيدن به هماهنگ‌ترين انتخاب دريافت و رفتار را داشته باشيم. والدين بايد اين هماهنگي را به صورت منطقي از سنين خردسالي به فرزندان خود بياموزند و مواظب باشند رفتارشان کمترين تناقض را داشته باشند.
وی در ادامه به آسیب‌های اجتماعی اشاره کرد و گفت: فرهنگ هر جامعه را مي‌توان به سه لايه بنيادی، تخصصي و عمومی تقسیم کرد. فرهنگ بنيادی ريشه‌های اصلي فرهنگ و جهت کليه عناصر فرهنگي را معين مي‌کند. فرهنگ تخصصي زمينه اجراي اهداف فرهنگ بنيادي را تبيين و روشن مي‌کند و فرهنگ عمومي بخش عملياتي و اجرائي نظام فرهنگي است.
دانشیار دانشگاه شیراز با بیان اینکه براي رسيدن به شناخت كامل از يك موضوع لازم است ابعاد حسي، عقلي و قلبي آن دريافت شود، گفت: برای شناخت هر فرهنگ و لايه‌هاي آن نيز لازم است ابعاد حسي، عقلی و قلبي آنان شناسائي شوند.
وی بیان کرد: گرايش بنيادی هر جامعه اگر به تبع گرايش‌های قلبي افراد آن به مواردی مانند ثروت پرستی، قدرت پرستی و خداپرستی تعلق گيرد، سایر نظامات فرهنگي هم در راستاي آن گرايش و هماهنگ با آن تنظيم مي‌شود.
ششمین نشست اساتید منتخب علوم انسانی اسلامی ویژه جامعه شناسی اسلامی با تأکید بر الگوی دینی مواجهه با آسیب‌های اجتماعی و نقد الگوهای غربی، به همت مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا و با همکاری دانشگاه جامع امام حسین(ع) و د انشگاه علوم و معارف قرآن کریم، در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در حال برگزاری است.