به گزارش روابط عمومی مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، همایش ملی سیاست‌گذاری عمومی و حکمرانی اسلامی به همت مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و با همکاری برخی از مراکز علمی ـ تحقیقاتی کشور، از 29 آذر تا 14 دی 1400 در تهران برگزار شد. مجموعه مقالات این همایش در 7 جلد توسط انتشارات آفتاب توسعه (ناشر اختصاصی مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا) منتشر و در اختیار علاقمندان به این حوزه قرار گرفته است.
فهرست مقالات این مجموعه مقالات از این قرار است:
جلد اول: کمیسیون تخصصی حکمرانی فرهنگی و اجتماعی
- چهارچوبی برای بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور/ رضا غلامی
- حکمرانی مطلوب در سینمای ایران و مسائل دهگانۀ پیشرو/ داود ضامنی ـ حسین شیخ الاسلام
- حکمرانی نظام سلامت؛ رابطه اعتماد اجتماعی و رضایتمندی از عملکرد دولت در سیاست‌گذاری و کنترل کووید-19/ زهرا میرحسینی ـ فاطمه السادات همایونی
- بازتعریف مسئله تنوع مدارس از دیدگاه ایده قرآنی عدالت اجتماعی/ سیدمجتبی امامی ـ حسن دانایی فرد ـ محمدصادق تراب زاده جهرمی
- طراحی الگوی تعاملات خانواده و دولت/ سیده اشرف موسوی لقمان ـ علیرضا معینی ـ عطاءالله رفیعی آتانی ـ میرسامان پیشوایی
- راهبرد جامعه پردازی در حکمرانی اسلامی از دیدگاه قرآن کریم/ محمد دادسرشت
- چهارچوب مفهومی حکمرانی اسلامی تعلیم و تربیت رسمی عمومی از دیدگاه عدالت اجتماعی/ محمدصادق تراب زاده جهرمی ـ میثم حاجی قربانی
- مُناسبات علوم انسانی و نظام حکمرانی در جمهوری اسلامی ایران/ مالک شجاعی جشوقانی
- ایجاد سرمایه اجتماعی در حاکمیت اسلامی از دیدگاه نهج البلاغه/ ریحانه سادات رئیس الساداتی
- الگوی نظارت اجتماعی در حکمرانی اسلامی/ محمد دادسرشت
- آسیب و سلامت در حکمرانی اسلامی برمبنای آموزه های علوی/ سیدعلیرضا صفوی
- دلالت های سیاستی سوره توبه در مواجهه حاکمیت اسلامی با جریان های مختلف/ محمدرضا مالکی بروجنی
جلد دوم: کمیسیون تخصصی حکمرانی سیاسی
- تمایز انتخابات در نظم مردمسالاری دینی نسبت به دیگر نظم های سیاسی/ سیدسجاد ایزدهی
- حکمرانی خوب و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران: در جست و جوی یک الگوی تلفیقی/ راضیه مهرابی کوشکی ـ سیدمحمدتقی آل غفور
- حکمرانی سیاسی مطلوب در جمهوری اسلامی ایران؛ کشاکش نظم و عدالت/ احمد بیگلری
- حکمرانی خوب و الزامات سازه ای شفافیت (با تأکید بر اسناد فرادستی جمهوری اسلامی ایران)/ علیرضا زهیری
- بازخوانی تأثیر رویکرد تمدنی بر حکمرانی؛ نمونه موردی سیاست خارجی ترکیه/ رسول نوروزی فیروز
- بررسی فرایند دستیابی به حکمرانی اسلامی در الگوی اسلام تمدنی مالزی/ صدیقه خراسانی
- شاخص های سیاسی حکمرانی شایسته در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران/ سیدمحمدجواد قربی ـ میثم بلباسی
- شاکلۀ سیاست در تمدن نوین اسلامی/ سیدسعید زاهد زاهدانی
جلد سوم: کمیسیون تخصصی حکمرانی اداری
- مدل حکمرانی در قرآن کریم؛ براساس کلیدواژۀ تبعیت/ حمید ایزدبخش ـ مجتبی جوادی
- الگوی حکمرانی اسلامی ـ ایرانی دوفضایی یکپارچه پیشرفت/ سعیدرضا عاملی
- امکان سنجی حکمرانی مشارکتی در بستر نظریه نوآوری اجتماعی/ با مطالعه موردی اقدامات دولت های ایالت متحده آمریکا، انگلستان و فیلیپین/ عاطفه مرادی اسلامی
- واکاوی ابزاری نظریه حکمرانی مشارکتی از طریق کاربست رویکرد تطبیقی در پرتو استعاره ولایت و تعاون/ مهدی عبدالحمید ـ معصومه سروندی
- ارزش های راهبردی در مدیریت و حکمرانی اسلامی/ محمد گلچین کوهی ـ مرتضی رضایی صوفی ـ لقمان کشاورز
- آسیب شناسی قوه مقننه ایران از دیدگاه اقتصاد سیاسی/ محسن رحمتی نیا
- آبان 98 و پایان پارادایم ویلسونی سیاست گذاری در ایران/ محمدحسین بادامچی
جلد چهارم: کمیسیون تخصصی حکمرانی اقتصادی
- ساختار حکمرانی بخش عمومی در اقتصاد سیاسی اسلامی/ محمدجواد توکلی
- بررسی اصل عدالت در حکمرانی اقتصادی مبتنی بر نظریۀ شهید صدر (با تأکید بر عدالت توزیعی)/ مهدی رعایائی ـ محسن داودآبادی فراهانی
- ضوابط حاکم بر بازار مالی اسلامی/ احمدرضا صفا
- تحلیل مفهومی چالش بدهی فزاینده در اقتصاد ایران/ محمد واعظ برزانی ـ فرید کاظمی
- مبانی نهادی حکمرانی عادلانۀ مالیاتی/ محمدجواد رضائی ـ مهدی موحدی بکنظر
- ساختار نظام تصمیم گیری در حکمرانی اقتصادی مبتنی بر اندیشه شهید صدر/ محمدجواد رفیعی ـ علی سعیدی
- سیاست های کلان اقتصادی و امنیت غذایی در چهارچوب حکمرانی اسلامی/ محمدعلی متفکرآزاد ـ فاطمه باقرزاده آذر ـ رضا رنج پور
- نقش حاکمیت در ترویج و تسهیل مدل های کسب و کار اقتصاد مردمی/ سیده اشرف موسوی لقمان ـ میرسامان پیشوایی
- نظام یکپارچه مالیاتی ـ حمایتی بر پایه جمع درآمد خالص خانوار با نرخ ثابت؛ الگوی مطلوب مالیاتی در حکمرانی اسلامی/ مهدی موحدی بکنظر ـ محمدجواد رضائی
جلد پنجم: کمیسیون تخصصی حکمرانی قضایی
- مناسبات دولت و خانواده در حقوق عمومی ایران/ فرج الله هدایت نیا
- مقایسه سیاست تقنینی ایران با اتحادیه اروپا در حوزه محصولات تراریخته در پرتو اصول حکمرانی مطلوب/ علیرضا پوراسماعیلی ـ علی اکبر حکم آبادی
- اهداف نظام مالکیت عادلانه از دیدگاه سیاست گذاری و حکمرانی اسلامی/ رحیم پیلوار
- حقوق بین الملل و حکمرانی بین المللی مقدمه ای بر چالش های جمهوری اسلامی ایران/ امیر مقامی
- حکمرانی حقوقی منابع آب در ایران/ علی اکبر جعفری ندوشن
- آلیات الحكم الرشید فی القضاء على الفساد الإداری من وجهه نظر الإمام علی(ع) «الرقابه نموذجاً»/ السید زهیر المسیلینی
جلد ششم: کمیسیون تخصصی حکمرانی علم و فناوری
- شناسایی مؤلفه های بومی حکمرانی آموزش و پرورش/ محمد مهدی نژاد نوری ـ خلیل نوروزی ـ محمدحسین کاظمی شورئی
- استخراج الگوی حکمرانی اقتصادی علم و فناوری مبتنی بر نظریه توازن/ مهدی رعایائی ـ حمیدرضا مقصودی ـ علی سعیدی
- قاعده فقهی نفی سبیل و دلالت های آن در سیاست گذاری علم و فناوری/ محسن داودآبادی فراهانی ـ مهدی رعایائی
- تبیین مؤلفه های اثرگذاری نخبگان و استخراج الزامات فردی، فرهنگی و حاکمیتی (در دسته مؤلفه های «علم و فناوری» و «اجتماعی»)/ ایزد امجدی ـ زینب عباسی
جلد هفتم: کمیسیون تخصصی حکمرانی فضای مجازی
- حکمرانی فضای مجازی از دیدگاه اخلاق فایده باور کلاسیک با تطبیقات اسلامی/ محمدمهدی نصر هرندی
- بایسته های حکمرانی بومی در مواجهه با انحصارگرایی جهانی سکوهای بیگانه در عصر فضای مجازی/ سیدجمال قریشی خوراسگانی ـ حسین مطلبی کربکندی
- بررسی فرصت ها و تهدیدهای ناشی از پراکندکی قدرت در فضای مجازی از منظر حکمرانی فضای مجازی/ محمدرضا کشاورزی ـ رضا بحری
- حکمرانی اسلامی فضای مجازی، فرصت تاریخی تحقق تمدن اسلامی و معرفی پروژه سرزمین مجازی اسلامی (سما)/ رضا حاج حسینی ـ ابوالحسن حسنی ـ حسین حسنی
- بحران الگوی حکمرانی سنتیِ فضای مجازی در عصر دوفضایی شدن تشدیدشده فرهنگ کرونایی و طرح یک تغییر راهبردی/ محمدحسین بادامچی
- اثرگذاری روی فکر و رفتار ازطریق فناوری های فضای مجازی؛ از چالش اخلاقی به الزامات حکمرانی/ علیرضا کاظمی
- واکاوی نقش شاخص های نماینده و عملگرا در حکمرانی فضای مجازی؛ اثرسنجی تبعیت از شاخص های اصلی فناوری اطلاعات و ارتباطات/ مهرداد حیدری
- کاربرد راهبرد خودتنظیمی در حکمرانی فضای مجازی/ محمد افکانه ـ فاطمه خورشیدی
در مقدمه جلد اول این مجموعه مقالات آمده است:
یکی از رسالت های مهم فلسفه علوم انسانیِ اسلامی، برقراری ارتباط طبیعی و ارگانیک میان وجه نظری و وجه عملی و بحث درباره چگونگی تقویت این علوم در عرصه کاربردی است. یکی از نگرانی های به جا در این زمینه، نادیده گرفتن نقش تعیین کننده مباحث نظری و بنیادی در سرنوشت مباحث عملی و افتادن در ورطه عملزدگی است که نباید نسبت به آن بی تفاوت بود. آنچه مسلم است، مباحث نظری علاوه بر شکل دهی به فندانسیون علوم، چتر بالای سر علوم نیز به شمار می روند و هرگونه ورود به حوزه های کاربردی بدون اتکاء به مباحث بنیادی و نظری می تواند حیات علم و به تبع آن، سامان جامعه را با مخاطرات جدی روبرو سازد.
پس از ورود فلسفه علم به این ساحت، نوبت به گسترش سرمایه گذاری ها در جهت تقویت وجه کاربردی علوم انسانیِ اسلامی می رسد. تمرکز وجه کاربردی این علوم، بر روی مسائل جزئی ناظر بر پاسخگویی به نیازهای مبتلابه جامعه در مسیر عبور از معضلات ریز و درشت اجتماعی و رفع موانع گوناگون پیشرفت است. در این میان، سهم ساحت سیاست‌گذاری عمومی و حکمرانی به مثابه مغزافزار اداره جامعه و کشور، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و می تواند ضمن پیشگیری از ظهور قسم مهمی از معضلات و خطاها، شرایط مبتکرانه ای را برای پیشرفت همه جانبه کشور پدید آورد.
با این ملاحظه، مجمع عالی علوم انسانی اسلامی در سال 1399 تصمیم گرفت ضمن طراحی یک کنفرانس تخصصی در زمینه سیاست‌گذاری عمومی و حکمرانی اسلامی، علاوه بر ریل گذاری علمی در این عرصه، فرصت های تازه ای را برای ظرفیت شناسی علوم انسانی اسلامی در سیاست گذاری عمومی و حکمرانی اسلامی فراهم کند.
به لطف الهی، این کنفرانس از تاریخ 29 آذر تا 14 دی 1400 در قالب هفت کمیسیون تخصصی در محل مرکز همایش های بین المللی سازمان صداوسیما و چندین دانشگاه و مرکز تحقیقاتی برگزار شد و علاوه بر مجموعه ای از سخنرانی های ارزشمند، مقالات پرباری نیز چه در قالب مقالات علمی پژوهشی و ترویجی و چه در قالب policy paper در آن ارائه گردید.
کتابی که پیش روی شماست، حاصل همین کنفرانس است که پس از ویرایش سخنرانی ها و مقالات برای علاقمندان این عرصه آماده سازی شده است. در اینجا لازم می دانم از جناب آقای دکتر عطاءالله رفیعی آتانی که در شکل گیری این ایده و پخته سازی آن نقش منحصربفردی داشتند سپاسگزاری کنم. همچنین شایسته است از جناب آقای دکتر علیرضا باباخان که به عنوان قائم مقام دبیر علمی کنفرانس بار اصلی کار را به دوش داشتند و همچنین رؤسای محترم کمیسیون های تخصصی کنفرانس، حجت الاسلام والمسلمین دکتر نجف لکزایی، دکتر محمود حکمت نیا، دکتر حسین صمصامی، دکتر عبدالحسین کلانتری، دکتر محمد مهدی نژاد نوری، دکتر مهدی حسین زاده یزدی، دکتر محمدحسین ساعی و دکتر مهدی عبدالحمید به طور ویژه تشکر کنم. با همۀ اینها، اگر نبود تدابیر جناب حجت الاسلام والمسلمین دکتر احمدحسین شریفی، دبیر محترم مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و زحمات دلسوزانۀ همکاران گرامی ایشان در دبیرخانه دائمی مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، آقایان یوسف بهرخ، حسین خزائی، روحالله داوری، هادی غلامی، سید مهدی موسوی و فرهاد مهتاب، این کتاب بر اساس استانداردهای علمی به زیور طبع آراسته نمی شد. امیدوارم برگزاری این کنفرانس در حد خود توانسته باشد به رونق مباحث عملی در حوزه سیاست گذاری عمومی و حکمرانی اسلامی کمک نماید و این خط کاری، از سوی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی حوزه و دانشگاه با قوت تداوم یاید.
و ما توفیقی الا باالله
رضا غلامی
رئیس شورای سیاست‌گذاری مجمع عالی علوم انسانی اسلامی
و دبیر علمی کنفرانس